Χελώνες Caretta caretta

Οι θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta είναι ερπετά και η θερμοκρασία του σώματος τους εξαρτάται από το περιβάλλον. Ζουν περίπου 70 με 80 χρόνια και η ενήλικη χελώνα ζυγίζει περίπου 80 κιλά. Το μήκος της φτάνει περίπου το 1 m και αναπνέει με πνευμόνια για αυτό χρειάζεται να βγαίνει στην επιφάνεια της θάλασσας σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στην ηλικία 25 με 30 χρόνων είναι έτοιμες για αναπαραγωγή.

Στις αρχές της Άνοιξης, κάθε χρόνο, οι Caretta caretta έρχονται στη Ζάκυνθο για να ζευγαρώσουν και να αποθέσουν τα αυγά τους στις παραλίες του Κόλπου Λαγανά. Ζευγαρώνουν κατά την αρχή της άνοιξης ενώ αρχίζουν να γεννούν τα αυγά τους από τα τέλη Μαΐου μέχρι και τα τέλη Αυγούστου (το 2008 πρώτη φωλιά 29 Μαϊου, τελευταία φωλιά 25 Αυγούστου). Ένα χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η φιλοπατρία. Δηλαδή οι χελώνες επιστρέφουν στις παραλίες που γεννήθηκαν για να αφήσουν τα αυγά τους.

Κατά την διάρκεια της νύχτας βγαίνουν στην παραλία και επιλέγουν το κατάλληλο μέρος στο οποίο θα γεννήσουν. Η χελώνα με κινήσεις του σώματος της δημιουργεί στην άμμο ένα βαθούλωμα, στο οποίο θα μπορέσει να βολέψει το βαρύ σώμα της. Κατόπιν με τα πίσω πτερύγια σκάβει ένα λάκκο στην άμμο 40 περίπου εκατοστών όπου γεννάει κατά μέσο όρο 120 αυγά.

Το μέγεθος τους είναι όσο ένα μπαλάκι του "ping pong". Το κέλυφος τους είναι μαλακό για να μην σπάνε και καλυμμένο από ένα υγρό το οποίο δρα ως αντισηπτικό και τα προστατεύει από τις μολύνσεις. Όταν αφήσει τα αυγά της σκεπάζει τον αυγοθάλαμο με τα πίσω πτερύγια και στη συνέχεια καμουφλάρει όλη την περιοχή της φωλιάς πετώντας στεγνή άμμο με τα μπροστινά της πτερύγια και στη συνέχεια επιστρέφει στη θάλασσα. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται 3 με 4 φορές την περίοδο αναπαραγωγής. Είναι πολύ πιθανόν το πρωί πάνω στις παραλίες ωοτοκίας να δει κανείς τα ίχνη τους.

Πολλές φορές οι φωλιές των χελωνών γίνονται σε τέτοιο σημείο όπου χρειάζονται προστασία. Για αυτό το σκοπό τοποθετούνται πάνω τους προστατευτικά κλουβιά. Επίσης όταν η φωλιά είναι πολύ κοντά στην θάλασσα και κινδυνεύει να πλημμυρίσει με τα κύματα, μεταφέρονται τα αυγά από αυτή σε κάποιο άλλο ποιο ασφαλές τμήμα της παραλίας.

40 με 60 μέρες αργότερα θα βγουν τα χελωνάκια από τη φωλιά. Μόνο το 60 με 70% των αυγών θα εκκολαφθεί. Το χελωνάκι έχει μήκος περίπου 5cm και ζυγίζει περίπου 16gr έχει σκούρο γκρι σταχτί χρώμα και μαλακό κέλυφος. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η διαδρομή από τη φωλιά προς τη θάλασσα πρέπει να γίνεται από το ίδιο το χελωνάκι γιατί με αυτό τον τρόπο καταγράφονται στο μυαλό του τα χαρακτηριστικά της παραλίας, έτσι ώστε μετά από χρόνια να μπορέσει πάλι να επιστρέψει στην ίδια παραλία για να γεννήσει και αυτό.

Τα χελωνάκια είναι φωτοτακτικά ζώα αυτό σημαίνει ότι όταν βγουν από τη φωλιά τους θα κατευθυνθούν προς το πιο φωτεινό σημείο. Σε μια φυσική παραλία το σημείο αυτό είναι η θάλασσα που πάνω της ανακλάται το στερέωμα. Ο τεχνητός φωτισμός όμως πίσω από τις παραλίες ωοτοκίας τα αποπροσανατολίζει με αποτέλεσμα να οδηγούνται προς τη στεριά.

Από τις πρώτες στιγμές της ζωής τους αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους. Γίνονται εύκολη λεία για πουλιά, αρουραίους, αδέσποτα σκυλιά, κουνάβια, νυφίτσες κ.α. επίσης εάν συναντήσουν κάποιο εμπόδιο όπως πέτρες λακκούβες κτλ παγιδεύονται με αποτέλεσμα να αφυδατώνονται και να πεθαίνουν στον ήλιο. Τα χελωνάκια που θα μπουν στην θάλασσα έχουν να διανύσουν πολύ δρόμο. Μια με δύο μέρες κολυμπάνε συνεχώς και μετά αφήνονται να παρασυρθούν από τα ρεύματα. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει τα πρώτα χρόνια της ζωής τους και για αυτό τα αποκαλούν "χαμένα χρόνια" υπολογίζεται ότι μόνο 1 με 2 χελωνάκια στα χίλια θα καταφέρει να ενηλικιωθεί και να μας επισκεφτεί στο μέλλον.

Ο κόλπος του Λαγανά αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο με σύνολο 900 μέχρι 1.800 φωλεών (Πίνακας 1), ανάλογα με τη χρονιά, πάνω σε έξι διακριτές παραλίες συνολικού μήκους 3.500 μέτρων περίπου. Οι παραλίες αυτές, από δυσμάς προς ανατολάς (και το μήκος τους) είναι το Μαραθονήσι (150m), ο ανατολικός Λαγανάς (2.000m), το Καλαμάκι (250m), τα Σεκάνια (350m), η Δάφνη (250m) και ο Γέρακας (500m).

Με την αύξηση του τουρισμού στη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε η συρρίκνωση του βιοτόπου αναπαραγωγής στον κόλπο του Λαγανά, με απώλεια σημαντικού ζωτικού χώρου και αποτέλεσμα την ιδιαίτερα υψηλή πυκνότητα φωλεοποίησης στις παραλίες με λίγες σχετικά οχλήσεις (παραλίες Σεκάνια, Δάφνη και Μαραθονήσι). Επίσης η μορφολογία της ευρύτερης περιοχής του κόλπου, καθώς και μαρτυρίες κατοίκων, επιβεβαιώνουν ότι ο κύριος βιότοπος ωοτοκίας κατά το παρελθόν ήταν οι μεγάλες και πλατειές παραλίες Λαγανά-Καλαμακίου που σήμερα χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό ανθρωπογενών οχλήσεων και ως εκ τούτου από χαμηλή πυκνότητα ωοτοκίας.

πηγή: www.nmp-zak.org